فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 2، تابستان 98 ، شماره پی در پی 44

بررسی سبک شناسانه غزلیّات وحشی بافقی

صفحه (209 - 229)
یحیی طالبیان(نویسنده مسئول)، زهرا فاتحی، عباسعلی وفایی ،
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تابستان 97

چکیده

مولانا کمال الدین وحشی بافقی یکی از برجسته ترین سخن سرایان سده دهم هجری و از سرآمدان مکتب وقوع است که در قالبهای مختلف شعری، طبع آزمایی کرده و در همه این قالبها، اشعار درخوری از خود برجای گذاشته است. در این پژوهش، قصد آن است که با مروری گذرا در غزلیات وحشی نمونه هایی از زیبایی و حسن و ملاحت را در شعر این شاعر و عارف بزرگ دوره صفوی باز نماییم. شعر، آمیزه ای از احساس و تخیّل است. وحشی میکوشد که این حالت و تأثر ناشی از رویدادها را آن چنان که برای خودش تجربه شده است، به دیگران منتقل کند. او چنان واژه ها را در بیان این حالات به رستاخیز فرا میخواند که خواننده نیز از عواطف خویش برای همراه شدن با شاعر مایه میگذارد. وحشی از شاعرانی است که در تمام گونه های شعری و قالبهای مرسوم طبع آزمایی کرده است و در اغلب آنها استادی و توانایی خویش را نشان داده. او از نظر موضوعی به مساله هماهنگی ردیف و مفهوم شعر دقت خاصی داشته است. باید او را جزء آگاهترین شاعران نسبت به اهّمیّت موسیقی کناری شعر دانست. بی هیچ شبهه ای وحشی بهترین گوینده طرز نو به شمار می آید. غزلهای او اغلب کوتاه و معمولا از نه بیت بیشتر نیست. بکارگیری قافیه های متنوّع از سوی او به دلیل خلاّقیّت هنری وی، میزان زیباشناسی را در شعر او به سطح بالائی، ارتقا میدهد.

کلمات کلیدی
غزلیات وحشی بافقی , سبک شناسی , سطح زبانی , سطح ادبی , سطح فکری

• از زبان شناسی به ادبیّات، صفوی، کوروش، جلد اول نظم. تهران: سوره مهر، چاپ سوم، 1383
• ادوار شعر فارسی، شفیعی کدکنی، محمد رضا، چ3، تهران: سخن، 1384
• بررسی منشأ وزن شعر فارسی، وحیدیان کامیار، تقی، چاپ سوم.، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی،1374
• بیان و معانی، شمیسا، سیروس ، تهران : فردوس. چاپ هشتم، 1383
• تحول شعر فارسی، مؤتمن، زین العابدین، تهران: طهوری،1370
• دیوان اشعار، وحشی بافقی، کمال الدین، مقدمه و تصحیح م. درویش، تهران: جاویدان، 1362
• سبک شناسی شعر، شمیسا، سیروس، چاپ2، تهران: فردوس،1375
• سیر غزل در شعر فارسی، شمیسا، سیروس، چاپ1، تهران: فردوس،1362
• شاعر آیینه ها، شفیعی کدکنی، محمد رضا، تهران: آگاه،1389
• صورخیال در شعر فارسی، شفیعی کدکنی ، محمدرضا ، تهران : انتشارات آگاه .چاپ یازدهم،1386
• طراز سخن، محمدعلی صادقیان، یزد: دانشگاه آزاد یزد،1371
• فنون و صناعات ادبی، همایی، جلال الّدین، تهران: هما، 1368
• مشت در نمای درشت، حسینی، سیدحسن، تهران: سروش،1383
• مکتب وقوع در شعر فارسی، گلچین معانی، احمد.(1376). ج1، مشهد: دانشگاه فردوسی.
• موسیقی شعر، شفیعی کدکنی، محمد رضا، چاپ هشتم، تهران: انتشارات آگاه،1384
• نگاهی تازه به بدیع، شمیسا، سیروس، چاپ4، تهران: فردوس،1383
• وزن و قافیه شعر فارسی، وحیدیان کامیار، تقی، چاپ پنجم.، تهران: مرکز نشر دانشگاهی،1380
• تصویرگری با شکل واج و واژه، مختصه ای سبکی در قصاید خاقانی. مرتضایی ، سید جواد و رعیت حسن آبادی ، علیرضا ، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) . سال ششم، شماره سوم . 1392، صص 435 تا 541